Boże Ciało to Uroczystość liturgiczna ku czci Najświętszego Sakramentu. Głównym punktem obchodów jest procesja eucharystyczna ulicami miasta podczas której publicznie wyznajemy wiarę w obecność Jezusa Chrystusa w Najświętszym Sakramencie, oddajemy Mu cześć i dziękujemy za łaski płynące przez ten Sakrament, a także przepraszamy Go za zniewagi wyrządzone przez słabość ludzką i bluźnierstwa niewiernych.
Uroczystość Bożego Ciała została ustanowiona na skutek widzeń św. Julianny z Cornillo (Francja). Kiedy była przeoryszą klasztoru augustianek w Mont Carnillon koło Liege, w roku 1245 doznała objawień, w których Chrystus zapragnął, aby ustanowiono dzień, w którym cały Kościół obchodziłby Uroczystość Jego Ciała i Krwi.
Członkowie Polskiego Towarzystwa Schronisk Młodzieżowych wspólnie z członkami Akcji Katolickiej i sympatykami wybrali się na Boże Ciało do Spicymierza – 56 osób. Wczesniej podziwialiśmy dywany kwiatowe a następnie uczestniczyliśmy w Mszy Świętej celebrowanej przez Ks. biskupa Krzysztofa Wętkowskiego z Diecezji Włocławskiej oraz procesji po dywanach kwiatowych. Ta niezwykła tradycja kwietnych dywanów ze Spycimierza trafiła na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Tradycje kwietnych dywanów na procesję Bożego Ciała stanowią niematerialne dziedzictwo kulturowe, przekazywane z pokolenia na pokolenie. Te niezwykłe kompozycje tworzone są z kolorowych płatków róż, jaśminu, bzu, polnych maków, chabrów, liście paproci czy ściętej trawy. Poza Spycimierzem tradycja układania w Boże Ciało kwietnych dywanów kultywowana jest także na Opolszczyźnie – w Kluczu, Olszowej, Zalesiu Śląskim i Zimnej Wódce. Piękne kompozycje kwiatowe, układane rokrocznie w tych parafiach, stanowią nie tylko dopełnienie tradycji i oprawę uroczystej procesji, ale są również atrakcją dla turystów, wpisaną w niematerialne dziedzictwo kulturowe.
W tradycji ludowej w Boże Ciało Bóg „opuszcza kościoły” i „schodzi z ołtarzy”, aby być bliżej ludzkich spraw. Tego dnia parafianie podążają w procesji ulicami miast i miejscowości, odwiedzając specjalnie przygotowane ołtarze polowe, udekorowane kwiatami. Kwiaty towarzyszą obchodom tego święta od lat, gdyż wykorzystuje się je do sypania płatków przed Najświętszym Sakramentem czy plecenia wianków, które następnie święcono.
W Spycimierzu, Kluczu, Olszowej, Zalesiu Śląskim i Zimnej Wódce kwiaty wykorzystywane są w jeszcze większym nakładzie, ponieważ każdego roku obchodom Bożego Ciała towarzyszy tradycja układania kwietnych dywanów, czyli przepięknych kompozycji. W układaniu kwietnego kobierca biorą udział często całe rodziny, w których umiejętności tworzenia tej formy dzieł sztuki przekazywane są z pokolenia na pokolenie, jest to niezmiernie ważne dla samych twórców, którzy znają znaczenie tego niematerialnego dziedzictwa kulturowego, które wyróżnia ich na tle całego świata.
Spycimierskie Boże Ciało ma około dwustuletnią tradycję, charakteryzującą się wyznaczeniem trasy procesji za pomocą kwietnego dywanu o długości około jednego kilometra, usypanego z płatków i całych kwiatów polnych oraz ogrodowych. Trasa, którą przebiega procesja jest wcześniej odpowiednio przygotowywana, sprzątana i przystrajana młodymi drzewkami brzozy i olchy, a także proporczykami i wstążkami.
Dywany kwiatowe w Spycimierzu tworzone są z kolorowych płatków i całych kwiatów polnych i ogrodowych. Najczęściej wykorzystywane w usypywaniu są ogrodowe i dzikie róże, polne maki, chabry, jaśminy, rumianki, bzy, kosaćce, białe i kolorowe akcje, żarnowce, piwonie, kaliny, łubiny, a także szyszki, liście paproci, palmy, kasztanowce, mech, bukszpany, pałki wodne, kory, nasiona różnych roślin oraz pocięta trawa. Wykorzystany materiał zależy jedynie od inwencji twórców i dostępnych w tym czasie roślin. Efekt musi nie tylko pięknie wyglądać ale również pachnieć. Wzory także są różnorodne i zależą od aktualnej wizji autorów. Najbardziej rozbudowane kompozycje znajdują się przed czterema głównymi ołtarzami.
Twórcy Spycimierskich dywanów kwietnych to często całe rodziny, których formy kompozycyjne odzwierciedlają konkretne wzory kwiatowe i eucharystyczne. Co roku jednak dywany różnią się od swoich poprzedników. Wśród tworzonych kompozycji można również spotkać takie, które przedstawiają postacie świętych oraz aniołów. W wielu przypadkach najpierw powstają odpowiednie szablony z drutu, sklejki i folii. Można również spotkać rodziny, które planując kompozycję najpierw rozrysowują jej szkic na podwórkach, by dopracowany i uszczegółowiony przenieść na trasę procesji Bożego Ciała.
17 grudnia 2021 r. w miejscowym kościele parafialnym odbyło się uroczystości związane z wpisaniem tej tradycji spycimierskich dywanów kwietnych na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO – Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury. Inicjatywę w tej sprawie podjęło parafialne stowarzyszenie „Spycimierskie Boże Ciało”, w imieniu którego Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przesłał stosowny wniosek do Sekretariatu UNESCO.
16.06.2022 roku uroczystą oprawę uroczystości wzbogaciły dwa koncerty muzyków z Kaustinen w Finlandii, którzy kultywują przekazywaną z pokolenia na pokolenie tradycję gry na skrzypcach. W kościele pw. Podwyższenia Krzyża św. można było podziwiać krakowskie szopki, pierwszą polską tradycję na światowej liście. W procesji uczestniczyli goście z włoskiej Arteny, którzy zaprezentowali kwiatowe krucyfiksy.
Zdjęcia: Marianna Strugińska-Felczyńska
